Een bijzondere vorm van zelfonderzoek naar wezenlijke ervaringen in leven en geloof, waarin je ontdekt hoe God tot jou persoonlijk spreekt.
Zelfkennismethode ZKM
In de jaren ’70 ontwikkelden Hubert Hermans, hoogleraar psychologie aan de Radboud-universiteit, en zijn vrouw, psychotherapeute Els Hermans-Jansen, samen de zgn. waarderingstheorie en de ZKM: de ZelfKonfrontatie-Methode of ZelfKennisMethode. In de ZKM staat het verhaal centraal, dat de persoon over zichzelf en over de wereld vertelt. Zelfonderzoek met de ZKM is dus geen psychologische test waarin een mens wordt vergeleken met anderen, maar juist een methode waarin de unieke persoon centraal staat. Bij de ZKM onderzoek je de belangrijkste ervaringen uit verleden, heden en je verwachtingen voor de toekomst. En je gaat bewust na welke gevoelens zich afspelen in je hart als je bij die ervaringen stilstaat. De methode brengt structuur aan in zo’n zelfonderzoek. Ze schept orde in de gevoelens die een ervaring oproept en maakt je bewust van gevoelens, waarvan je niet wist dat die ook aanwezig zijn als je bij die ervaring stilstaat. De ZKM brengt ook de onvermoede gevoelsmatige verbanden aan het licht, die tussen heel uiteenlopende ervaringen kunnen bestaan.
De ZKM als methode is zo flexibel, dat zij in verschillende levensgebieden gebruikt wordt. Zo wordt de ZKM ingezet voor loopbaanbegeleiding en reïntegratie, voor opvoeding en onderwijs, binnen de gezondheidszorg en in de opleiding van humanistisch geestelijk verzorgers. Zelf zet ik de ZKM in als startpunt voor jouw persoonlijke zoektocht naar sporen van God in je leven: het Geloofsonderzoek. Als je meer wilt weten over de ZKM kijk dan eens op de website van mijn beroepsorganisatie: de ZKM-Vereniging. Je vindt daar achtergronden over de methode, artikelen, ervaringsverhalen, namen van begeleiders. De website is vrij sterk gericht op loopbaancoaching maar een ZKM-zelfonderzoek wordt altijd aangepast aan de persoonlijke vragen. Een leuk boekje over de ZKM is Het verdeelde gemoed van Hubert J.M. Hermans en Els Hermans-Jansen, Baarn 1999. Bijvoorbeeld bij Bol.com.
Zelfkennismethode ZKM
In de jaren ’70 ontwikkelden Hubert Hermans, hoogleraar psychologie aan de Radboud-universiteit, en zijn vrouw, psychotherapeute Els Hermans-Jansen, samen de zgn. waarderingstheorie en de ZKM: de ZelfKonfrontatie-Methode of ZelfKennisMethode. In de ZKM staat het verhaal centraal, dat de persoon over zichzelf en over de wereld vertelt. Zelfonderzoek met de ZKM is dus geen psychologische test waarin een mens wordt vergeleken met anderen, maar juist een methode waarin de unieke persoon centraal staat. Bij de ZKM onderzoek je de belangrijkste ervaringen uit verleden, heden en je verwachtingen voor de toekomst. En je gaat bewust na welke gevoelens zich afspelen in je hart als je bij die ervaringen stilstaat. De methode brengt structuur aan in zo’n zelfonderzoek. Ze schept orde in de gevoelens die een ervaring oproept en maakt je bewust van gevoelens, waarvan je niet wist dat die ook aanwezig zijn als je bij die ervaring stilstaat. De ZKM brengt ook de onvermoede gevoelsmatige verbanden aan het licht, die tussen heel uiteenlopende ervaringen kunnen bestaan.
De ZKM als methode is zo flexibel, dat zij in verschillende levensgebieden gebruikt wordt. Zo wordt de ZKM ingezet voor loopbaanbegeleiding en reïntegratie, voor opvoeding en onderwijs, binnen de gezondheidszorg en in de opleiding van humanistisch geestelijk verzorgers. Zelf zet ik de ZKM in als startpunt voor jouw persoonlijke zoektocht naar sporen van God in je leven: het Geloofsonderzoek. Als je meer wilt weten over de ZKM kijk dan eens op de website van mijn beroepsorganisatie: de ZKM-Vereniging. Je vindt daar achtergronden over de methode, artikelen, ervaringsverhalen, namen van begeleiders. De website is vrij sterk gericht op loopbaancoaching maar een ZKM-zelfonderzoek wordt altijd aangepast aan de persoonlijke vragen. Een leuk boekje over de ZKM is Het verdeelde gemoed van Hubert J.M. Hermans en Els Hermans-Jansen, Baarn 1999. Bijvoorbeeld bij Bol.com.
Focusing (Eugene Gendlin)
De wortels van focusing liggen in de jaren ’70 van de vorige eeuw. De Amerikaanse filosoof en psycholoog Eugene Gendlin onderzocht bij de beroemde psychotherapeut Carl Rogers, wanneer iemand baat had bij psychotherapie en wanneer niet. Het bleek dat cliënten bij wie therapie aanslaat, vaak aarzelend en zoekend spreken. Daarbij checken zij in hun lijf of het klopt wat ze zeggen of dat er betere woorden bij passen. Gendlin ontwikkelde gaandeweg een aantal stappen die dit proces leerbaar en overdraagbaar maakte voor iedereen en noemde het Focusing. In mijn opleiding psychosociaal werk heb ik kennis gemaakt met focusing. In 2019 heb ik leren focussen bij Focuscentrum Aaffien de Vries.
Het centrale begrip bij focusing is felt sense. Het is dat wat je in je in je lijf ervaart, wanneer je aandacht schenkt aan iets wat je bezig houdt, bv. een situatie op je werk of een onbestemd gevoel. De felt sense is dus niet het onderwerp dat je nu bezig houdt, maar wat je in je lijf beleeft als je ermee bezig bent. Bij focusing keer je naar binnen en maak je contact met je lijf. Je blijf je met aandacht en respect bij die felt sense die zich in je lijf aandient. Je merkt dan dat die felt sense impliciet richting en betekenis voor je heeft. Je lijf weet heel goed wat de volgende stap in de goede richting moet zijn. Door benieuwd bij de felt sense aanwezig te blijven, ontvouwt deze zich: de richting en betekenis openbaren zich. Bij focusing kom je in contact met de op groei gerichte beweging naar God.
Focusing (Eugene Gendlin)
De wortels van focusing liggen in de jaren ’70 van de vorige eeuw. De Amerikaanse filosoof en psycholoog Eugene Gendlin onderzocht bij de beroemde psychotherapeut Carl Rogers, wanneer iemand baat had bij psychotherapie en wanneer niet. Het bleek dat cliënten bij wie therapie aanslaat, vaak aarzelend en zoekend spreken. Daarbij checken zij in hun lijf of het klopt wat ze zeggen of dat er betere woorden bij passen. Gendlin ontwikkelde gaandeweg een aantal stappen die dit proces leerbaar en overdraagbaar maakte voor iedereen en noemde het Focusing. In mijn opleiding psychosociaal werk heb ik kennis gemaakt met focusing. In 2019 heb ik leren focussen bij Focuscentrum Aaffien de Vries.
Het centrale begrip bij focusing is felt sense. Het is dat wat je in je in je lijf ervaart, wanneer je aandacht schenkt aan iets wat je bezig houdt, bv. een situatie op je werk of een onbestemd gevoel. De felt sense is dus niet het onderwerp dat je nu bezig houdt, maar wat je in je lijf beleeft als je ermee bezig bent. Bij focusing keer je naar binnen en maak je contact met je lijf. Je blijf je met aandacht en respect bij die felt sense die zich in je lijf aandient. Je merkt dan dat die felt sense impliciet richting en betekenis voor je heeft. Je lijf weet heel goed wat de volgende stap in de goede richting moet zijn. Door benieuwd bij de felt sense aanwezig te blijven, ontvouwt deze zich: de richting en betekenis openbaren zich. Bij focusing kom je in contact met de op groei gerichte beweging naar God.
Ignatiaanse spiritualiteit
Ignatiaanse spiritualiteit is de spiritualiteit van de Sociëteit van Jezus oftewel de jezuïeten: wereldwijd de grootste katholieke orde, gesticht door Ignatius van Loyola (1491–1556). Zijn levenservaringen en jarenlange zelfonderzoek heeft hij op schrift gesteld: de Geestelijke Oefeningen. Zij vormen de ruggengraat van de ignatiaanse spiritualiteit. Samen met het dagelijkse gebed bevorderen ze de contemplatieve, verinnerlijkte houding van waaruit jezuïeten actief zijn in de wereld. De levenshouding van jezuïten wordt wel beschreven als contemplatie in actie. Kenmerkend is dat zij de verinnerlijking zoeken en God vinden door in navolging van Ignatius zorgvuldig stil te staan bij hun gevoelens. Dit zelfonderzoek verbindt de ignatiaanse spiritualiteit met het gedachtegoed waaruit de Zelfkennismethode is ontstaan. Een prachtig boek dat de ignatiaanse omgang met gevoelens beschrijft, is Vertrouw op je gevoel van Nikolaas Sintobin s.j.
Jezuïeten zijn actief in de wereld, “waar de nood het hoogst is”. In het verleden betekende dat bv. dat zij uitgezonden werden als missionaris en veel scholen en universiteiten hebben gesticht. Na een proces van 2 jaar gezamenlijke onderscheiding zijn in 2019 de volgende vier speerpunten van de missie van de jezuïeten voor de wereld van vandaag vastgesteld:
- Het bevorderen van onderscheiding en van de Geestelijke Oefeningen.
- Uitgesloten mensen nabij zijn.
- Zorg dragen voor ons gemeenschappelijk huis.
- Op weg gaan met jongeren.
De volgende twee boeken geven een goed beeld van de ignatiaanse spiritualiteit, zowel de contemplatieve als de actieve kant ervan. Op weg met Ignatius van Arturo Sosa s.j. en Darío Menor. Arturo Sosa is de generaal overste van de Sociëteit van Jezus. Het jezuïetenantwoord op (bijna) alle vragen is een boek van de Amerikaanse jezuïet James Martin s.j. met veel, ook persoonlijke, voorbeelden van de ignatiaanse spiritualiteit.
Ignatiaanse spiritualiteit
Ignatiaanse spiritualiteit is de spiritualiteit van de Sociëteit van Jezus oftewel de jezuïeten: wereldwijd de grootste katholieke orde, gesticht door Ignatius van Loyola (1491–1556). Zijn levenservaringen en jarenlange zelfonderzoek heeft hij op schrift gesteld: de Geestelijke Oefeningen. Zij vormen de ruggengraat van de ignatiaanse spiritualiteit. Samen met het dagelijkse gebed bevorderen ze de contemplatieve, verinnerlijkte houding van waaruit jezuïeten actief zijn in de wereld. De levenshouding van jezuïten wordt wel beschreven als contemplatie in actie. Kenmerkend is dat zij de verinnerlijking zoeken en God vinden door in navolging van Ignatius zorgvuldig stil te staan bij hun gevoelens. Dit zelfonderzoek verbindt de ignatiaanse spiritualiteit met het gedachtegoed waaruit de Zelfkennismethode is ontstaan. Een prachtig boek dat de ignatiaanse omgang met gevoelens beschrijft, is Vertrouw op je gevoel van Nikolaas Sintobin s.j.
Jezuïeten zijn actief in de wereld, “waar de nood het hoogst is”. In het verleden betekende dat bv. dat zij uitgezonden werden als missionaris en veel scholen en universiteiten hebben gesticht. Na een proces van 2 jaar gezamenlijke onderscheiding zijn in 2019 de volgende vier speerpunten van de missie van de jezuïeten voor de wereld van vandaag vastgesteld:
- Het bevorderen van onderscheiding en van de Geestelijke Oefeningen.
- Uitgesloten mensen nabij zijn.
- Zorg dragen voor ons gemeenschappelijk huis.
- Op weg gaan met jongeren.
De volgende twee boeken geven een goed beeld van de ignatiaanse spiritualiteit, zowel de contemplatieve als de actieve kant ervan. Op weg met Ignatius van Arturo Sosa s.j. en Darío Menor. Arturo Sosa is de generaal overste van de Sociëteit van Jezus. Het jezuïetenantwoord op (bijna) alle vragen is een boek van de Amerikaanse jezuïet James Martin s.j. met veel, ook persoonlijke, voorbeelden van de ignatiaanse spiritualiteit.
Geestelijke Oefeningen
De Geestelijke Oefeningen vormen de ruggengraat van de ignatiaanse spiritualiteit. Om geestelijk te groeien moet je oefenen, zoals je ook moet oefenen als je verder wilt komen in het fysieke. Bij een retraite met de Geestelijke Oefeningen krijg je een ervaren begeleider met wie je dagelijks een gesprek hebt. De begeleider geeft je teksten op uit het evangelie, waarmee je 4x per dag ongeveer een uur bidt of mediteert. Daarbij doen zich allerlei innerlijke bewegingen en gevoelens voor, positieve zowel als negatieve. Je legt a.h.w. het leven en sterven van Jezus naast je eigen leven, door te onderzoeken waar je wordt geraakt door het verhaal. Deze innerlijke ervaringen vormen weer stof voor het gesprek met je begeleider. O.a. Bezinningscentrum d'Oude Abdij in Drongen (BE) biedt iedere zomer verschillende mogelijkheden om de Geestelijke Oefeningen te doen. .
Gebaseerd op de Geestelijke Oefeningen zijn er inmiddels verschillende vormen van retraite ontstaan. De website van de jezuïeten geeft duidelijke informatie over deze verschillende vormen. De volledige Geestelijke Oefeningen bestaan uit een stille retraite van dertig dagen. Predikant Elsbeth Gruteke schreef een prachtig verhaal over haar ervaringen met deze retraite voor de website van de jezuïeten. Zelf heb ik enkele malen de achtdaagse stille retraite gedaan. De Geestelijke Oefeningen zijn een intensieve en bijzondere manier van geestelijke groei. Zij maken het mogelijk om van binnenuit fundamentele levenskeuzes te maken. Ze bieden een unieke vorm van geloofsverdieping en leiden je naar God.
Een interview en een podcast over de Geestelijke Oefeningen vind je hier.
Geestelijke Oefeningen
De Geestelijke Oefeningen vormen de ruggengraat van de ignatiaanse spiritualiteit. Om geestelijk te groeien moet je oefenen, zoals je ook moet oefenen als je verder wilt komen in het fysieke. Bij een retraite met de Geestelijke Oefeningen krijg je een ervaren begeleider met wie je dagelijks een gesprek hebt. De begeleider geeft je teksten op uit het evangelie, waarmee je 4x per dag ongeveer een uur bidt of mediteert. Daarbij doen zich allerlei innerlijke bewegingen en gevoelens voor, positieve zowel als negatieve. Je legt a.h.w. het leven en sterven van Jezus naast je eigen leven, door te onderzoeken waar je wordt geraakt door het verhaal. Deze innerlijke ervaringen vormen weer stof voor het gesprek met je begeleider. O.a. Bezinningscentrum d'Oude Abdij in Drongen (BE) biedt iedere zomer verschillende mogelijkheden om de Geestelijke Oefeningen te doen. .
Gebaseerd op de Geestelijke Oefeningen zijn er inmiddels verschillende vormen van retraite ontstaan. De website van de jezuïeten geeft duidelijke informatie over deze verschillende vormen. De volledige Geestelijke Oefeningen bestaan uit een stille retraite van dertig dagen. Predikant Elsbeth Gruteke schreef een prachtig verhaal over haar ervaringen met deze retraite voor de website van de jezuïeten. Zelf heb ik enkele malen de achtdaagse stille retraite gedaan. De Geestelijke Oefeningen zijn een intensieve en bijzondere manier van geestelijke groei. Zij maken het mogelijk om van binnenuit fundamentele levenskeuzes te maken. Ze bieden een unieke vorm van geloofsverdieping en leiden je naar God.
Een interview en een podcast over de Geestelijke Oefeningen vind je hier.
Pouwel
Opgegroeid in een niet-religieus gezin kwam ik tijdens mijn studie Nederlands voor het eerst uitgebreider met religie in aanraking. Ik specialiseerde mij in de middeleeuwen. De spiritualiteit van kloosters bracht mij thuis in het christendom. In 2014 ben ik gedoopt in het Dominicanenklooster Huissen. Ik ben sindsdien een vrijdenkende rooms-katholiek.
Drie pleisterplaatsen zijn belangrijk (geweest) voor de vorming van de mens die ik nu ben. Centrum De Voorde bij Hattem (Ov.) heeft mij vanuit de mystieke traditie van Islam (soefi) spiritueel gevormd. Het Dominicanenklooster Huissen werd mijn volgende geestelijke thuis. Nu voel ik mij vooral aangetrokken tot de ignatiaanse spiritualiteit.
Sinds 2006 voer ik met tussenpozen zelfstandig praktijk. Ik ben hiervoor gedegen opgeleid op HBO- en academisch niveau en volgde verschillende cursussen en bijscholingen. Zelfstandig en in loondienst heb ik ervaring als re-integratiecoach voor mensen met psychische of autistische beperkingen.